Ngày nay với tiến bộ của khoa học kỹ thuật thì bệnh sốt rét không còn nguy hiểm đối với sức khỏe nhiều nhưng đây vẫn là một căn bệnh truyền nhiễm từ người này qua người khác thông qua vết muỗi chích. Vì vậy, chúng ta cần tìm hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện để kịp thời điều trị.
Nội dung bài viết
1. Tìm hiểu về bệnh sốt rét
Sốt rét là bệnh nhiễm nguy hiểm do ký sinh trùng Plasmodium gây nên thông qua vết chích của muỗi Anophen và có khả năng lây từ người này qua người khác.
Thông qua vết chích của muỗi Anophen vào đường máu ký sinh trùng theo đường máu vào gan và sinh sôi trong tế bào gan. Khi tế bào gan đột ngột bị phá vỡ, kí sinh trùng theo đó xâm nhập và phát triển mạnh đến các tế bào hồng cầu. Vì thế, khi hồng cầu bị ký sinh trùng làm vỡ, người bệnh sẽ có những triệu chứng sốt khác nhau.
Bệnh sốt rét phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới của Châu Mỹ, Châu Á và Châu Phi nơi có khí hậu ẩm ướt thuận lợi cho muỗi phát triển. Dịch bệnh bùng phát không những làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế xã hội.
Tổ chức y tế thế giới dự tính có khoảng hơn 500 triệu người nhiễm bệnh sốt rét, 40% dân số có khả năng nhiễm bệnh cao trong đó có khoảng từ 1 – 3 triệu người tử vong vì bệnh mỗi năm.
2. Mức nguy hiểm của bệnh
Ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể làm phá hủy hồng cầu, làm giải phóng hemoglobin gây thiếu máu. Khi chuyển sang giai đoạn sốt rét ác tính hồng cầu bị vỡ nhiều sẽ gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho cơ thể như tế bào và mô thiếu oxy, thoái hóa, hoại tử, nội tạng bị viêm nhiễm nghiêm trọng.
Khi bị mắc bệnh gan thường bị sưng, đau khi sờ nắng do một số tế bào bị vỡ, chức năng gan bị tổn thương nghiêm trọng. Nếu điều trị tốt gan sẽ phục hồi nhanh chóng, còn nếu điều trị không tốt bệnh nhân có thể sẽ bị viêm gan dẫn đến ung thư gan và xơ gan.
Đối với phụ nữ có thai, khi bị mắc sốt rét rất dễ biến chứng sang thiếu máu, hạ đường huyết, nhiễm trùng, tăng nguy cơ sảy thai, thai chết lưu… Và có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Trẻ em bị mắc sốt rét rất dễ gây thiếu máu, và tổn thương não trực tiếp và nguy hiểm đến tính mạng. Những trẻ em được phát hiện điều trị kịp thời sẽ hoàn toàn khỏi bệnh cong những trẻ phát hiện trễ không được điều trị kịp thời nếu sống sót thường có nguy cơ suy giảm thần kinh, nhận thức, gây nên rối loạn thần kinh và còn có thể bị động kinh.
Khi đại dịch sốt rét bùng phát nền kinh tế đất nước sẽ bị suy giảm nghiêm trọng bởi thường bệnh bùng phát mạnh nhất ở những đất nước nghèo nàn, lạc hậu.
3. Triệu chứng của bệnh
Theo phân loại của tổ chức y tế thế giới, bệnh sốt rét được chia làm hai loại là bệnh sốt rét lành tính và ác tính. Sốt lành tính dễ dàng điều trị hơn sốt rét ác tính. Bệnh ác tính thường nghiêm trọng hơn và có nguy cơ tử vong cao.
Thời gian ủ bệnh sốt rét trong khoảng từ 1 – 4 tuần sau khi bị muỗi ký sinh trùng chích đến khi có các biểu hiện của bệnh tùy thuộc vào loại ký sinh trùng Plasmodium bạn bị nhiễm: Ký sinh trùng Plasmodium falciparum từ 9 – 14 ngày, ký sinh trùng
Plasmodium vivax từ 12 – 17 ngày, ký sinh trùng Plasmodium malariae từ 20 ngày đến 1 năm thì các triệu chứng mới biểu hiện ra ngoài. Điều này có nghĩa rằng bất cứ ai đi du lịch qua vùng dịch từ 3 tháng đến một năm đều có khả năng nhiễm bệnh. Trường hợp nhiễm sốt rét do truyền máu thì thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng ký sinh trùng trong máu truyền sang.
3.1 Sốt rét lành tính
Sốt rét lành tính hay còn gọi là sốt rét thông thường chưa có biến chứng thường sốt theo từng cơn và sốt liên tục trong vài ngày. Người bị bệnh thông thường sẽ trải qua 3 giai đoạn:
Giai đoạn rét run: rét run toàn thân, môi tái, nổi da gà. Giai đoạn rét run kéo dài không quá 2 giờ.
Giai đoạn sốt nóng: rét run giảm, bệnh nhân thấy nóng dần, mặt đỏ, da khô nóng, mạch nhanh, thở nhanh, đau đầu, khát nước, có thể hơi đau tức vùng gan lách. Giai đoạn sốt nóng kéo dài khoảng 1-3 giờ.
Giai đoạn vã mồ hôi: thân nhiệt giảm nhanh, vã mồ hôi, khát nước, giảm nhức đầu, mạch bình thường, bệnh nhân cảm thấy dễ chịu.
Một số trường hợp người bị sốt rét thường không bị sốt, chỉ thấy rét run. Trường hợp này thường gặp ở những người bị nhiễm bệnh nhiều năm, Những người bị nhiễm sốt rét do ký sinh trùng lạnh vẫn sinh hoạt và lao động bình thường.
3.2 Sốt rét ác tính
Sốt rét ác tính hay còn gọi là sốt rét có biến chứng có khả năng gây tử vong cao. Đây là trường hợp bệnh tình bệnh nhân trở nặng, có những biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng.
Dấu hiệu thường thấy là sốt cao liên tục, ngủ li bì hoặc vật vã, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng cấp, nói nhảm, ói mửa, da xanh tái, niêm mạc nhợt, mắt nhìn lờ đờ…
Các dấu hiệu khác như suy hô hấp, do phù não. Huyết áp giảm do mất nước, hoặc tăng huyết áp do phù não. Nôn và tiêu chảy. Có thể gặp suy thận, tiểu ít hoặc vô niệu, urê huyết cao, tiểu huyết sắc tố do tán huyết ồ ạt.
Sốt thành cơn dữ dội, nôn khan hoặc nôn ra dịch màu vàng, đau lưng. Vàng da, niêm mạc do tán huyết. Tiểu ra máu, nước tiểu màu đỏ nâu sau đó chuyển sang màu cà phê hoặc màu nước vối đặc, lượng nước tiểu giảm dần thậm chí dẫn đến không thể đi tiểu. Thiếu máu và thiếu oxy cấp. Hồng cầu và huyết sắc tố giảm mạnh.
4. Cách điều trị bệnh sốt rét
Sốt rét là căn bệnh truyền nhiễm chưa có vacxin phòng bệnh và có nguy cơ tử vong cao, nhưng nếu được phát hiện và điều trị sớm thì bệnh cũng dễ dàng được chữa khỏi.
Khi xác định được nguyên nhân gây bệnh bác sĩ sẽ chọn thuốc dựa vào loại ký sinh trùng trong máu người bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Hầu hết các thuốc trị đều là thuốc uống nhưng khi bệnh sang giai đoạn mạnh sẽ phải dùng thuốc tiêm tĩnh mạch. Một số thuốc điều trị trong sốt rét như: Chloroquine , artesunat, Quinin sulfat, Thuốc phối hợp có dẫn xuất artemisinin, Primaquine…
Người bệnh cần nghỉ ngơi trong quá trình điều trị: Người bệnh nên nghỉ ngơi nhiều trong quá trình phục hồi. Vì các thuốc điều trị sốt rét có tác dụng phụ khác nhau như mờ mắt, buồn nôn, tiêu chảy, nôn mửa và đau bụng. Một số thuốc có thể gây ợ nóng, mất ngủ, lo lắng hoặc chán nản tinh thần, chóng mặt hoặc đau nhức người, tay, chân.
Uống thật nhiều nước để tránh chứng ợ nóng, bù nước để giữ cơ thể khỏe mạnh trong trong trường hợp nôn mửa, tiêu chảy xảy ra thường xuyên.
Thuốc điều trị sốt rét thường mạnh và hiệu quả nhanh chóng. Nếu người bệnh điều trị tốt bằng thuốc thì cơn sốt sẽ giảm nhanh và các ký sinh trùng gây bệnh sẽ bị đào thải ra khỏi cơ thể từ 2 – 3 ngày. Trong vòng 2 tuần bệnh nhân có thể khỏi bệnh.
Dùng thuốc Primaquine để phòng bệnh tái phát: Tuy cơn sốt đã biến mất nhưng bệnh cũng có thể tái phát thường xuyên trong nhiều năm sau. Dù không có triệu chứng nổi bật nhưng người bệnh cũng sẽ có triệu chứng cảm lạnh khi bệnh tái phát. Sau 2 tuần cơn sốt biến mất bạn sẽ bắt đầu uống Primaquine để chống ngăn ngừa bệnh tái phát hiệu quả.
5. Cách phòng tránh bệnh sốt rét
Tránh bị muỗi cắn: thường xuyên mặc quần áo dài tay, luôn dùng kem chống muỗi, nên mắc màn khi ngủ để tránh muỗi chích vào ban đêm.
Muỗi thường trú ẩn ở nơi có nước đọng để đẻ trứng vì vậy không để nước đọng lâu ở trong chum, vại, vòi nước hở cần được che kín. Bên cạnh đó chúng ta phải thường xuyên vệ sinh nhà cửa, phát quang bụi rậm, dọn dẹp sạch sẽ môi trường sống xung quanh.
Phun thuốc diệt côn trùng đều đặn theo chỉ thị của bộ y tế, trồng một số cây xanh chống muỗi quanh nhà hoặc lắp thêm lưới chống muỗi, chống côn trùng cho ngôi nhà của bạn.
Đi đến các trung tâm y tế để khám, xét nghiệm nếu có một trong số các biểu hiện của bệnh sốt rét để được điều trị kịp thời, ngăn chặn tình trạng bệnh diễn biến nặng hơn. Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, kết hợp với thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe.
Bệnh sốt rét sẽ nguy hiểm đến tính mạng nếu như không được điều trị kịp thời và sẽ trở thành đại dịch lớn ảnh hưởng đến nền kinh tế đất nước. Vì vậy chúng ta phải áp dụng chặt chẽ các phương pháp phòng tránh để đẩy lùi bệnh một cách hiệu quả.
Xem thêm:
Nguồn: https://xinhmoingay.net/
