Tâm Lý Học Và Những Khía Cạnh Liên Quan Đến Ngành Này

Tâm lý học là một ngành mới đang có xu hướng phát triển hiện nay. Có được sự hiểu biết  về tâm lý học có thể giúp mọi người có được những hiểu biết sâu sắc về hành động của chính mình cũng như hiểu rõ hơn về những người khác.

1. Tâm lý học là gì?

Tâm lý học là gì
Tâm lý học là gì?

1.1. Khái niệm

Tâm lý học là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi của con người. Lĩnh vực này là một ngành học đa diện và bao gồm nhiều lĩnh vực phụ của nghiên cứu như phát triển con người, thể thao, sức khỏe, lâm sàng, hành vi xã hội và các quá trình nhận thức. Cũng như các cảm giác và suy nghĩ.

1.2. Lịch sử

Tâm lý học thực sự là một khoa học rất mới, với hầu hết các tiến bộ đã hình thành trong hơn 150 năm qua. Tuy nhiên, nguồn gốc của nó có thể bắt nguồn từ thời Hy Lạp cổ đại, 400 – 500 năm trước Công nguyên. 

Các nền văn minh cổ đại của Ai Cập, Hy Lạp, Trung Quốc, Ấn Độ và Ba Tư đều tham gia vào nghiên cứu triết học về tâm lý học. Trong Ai Cập cổ đại, Ebers Papyrus đề cập đến chứng trầm cảm và rối loạn suy nghĩ. Các nhà triết học Hy Lạp đã đề cập đến hoạt động của tâm trí. Ngay từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, bác sĩ Hy Lạp Hippocrates đã đưa ra giả thuyết rằng rối loạn tâm thần có nguyên nhân thực thể chứ không phải siêu nhiên.

Ở Trung Quốc, sự hiểu biết về tâm lý đã phát triển từ các tác phẩm triết học của Lão Tử và Khổng Tử. Và sau đó là từ các học thuyết của Phật giáo. Khối kiến ​​thức này bao gồm những hiểu biết sâu sắc được rút ra từ việc xem xét và quan sát nội tâm, cũng như các kỹ thuật để suy nghĩ và hành động. 

2. Tác động của tâm lý học 

Tâm lý học là một lĩnh vực ứng dụng và học thuật mang lại lợi ích cho cả cá nhân và xã hội nói chung. Một phần lớn ngành này được dành cho việc chẩn đoán và điều trị các vấn đề sức khỏe tâm thần. Nhưng đó chỉ là phần nổi của tảng băng khi nói đến tác động của tâm lý.

Một số cách mà lĩnh vực này đóng góp cho cá nhân và xã hội bao gồm:

  • Nâng cao hiểu biết của con người về và giải thích các hành vi con người. 
  • Hiểu các yếu tố khác nhau có thể tác động đến tâm trí và hành vi của con người.
  • Hiểu các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống hàng ngày và cảm xúc. 
  • Tạo không gian làm việc an toàn và hiệu quả hơn giúp thúc đẩy mọi người đạt được mục tiêu của họ cũng như cải thiện năng suất.

3. Các loại tâm lý học

Tâm lý học nghiên cứu về suy nghĩ, hành vi
Các loại tâm lý học

Tâm lý học là một lĩnh vực rộng lớn và đa dạng bao gồm nghiên cứu về suy nghĩ, hành vi, sự phát triển, tính cách, cảm xúc, động lực của con người và hơn thế nữa. Kết quả là, một số lĩnh vực phụ và lĩnh vực chuyên môn khác nhau đã xuất hiện. Sau đây là một số lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng chính trong tâm lý học:

3.1. Tâm lý học bất thường 

Tâm lý bất thường dành riêng cho những bệnh nhân có hành vi hoặc suy nghĩ bất thường. Hành vi bất thường được coi là hành vi không tuân thủ các chuẩn mực xã hội, có thể bao gồm các bệnh tâm thần như chứng cuồng ăn hoặc tâm thần phân liệt. 

Các nhà khoa học trong lĩnh vực này cố gắng tìm hiểu nguyên nhân gây ra những hành vi bất thường ở con người, cho dù nó bắt nguồn từ nguồn gốc sinh học (tự nhiên) hay được học qua kinh nghiệm (nuôi dưỡng).

Ngành này sẽ giải thích các nguyên nhân gây ra các tâm lý ở người

3.2. Tâm lý học sinh học (biopsychology) 

Tâm lý này nghiên cứu cách các quá trình sinh học ảnh hưởng đến tâm trí và hành vi. Lĩnh vực này có mối liên hệ chặt chẽ với khoa học thần kinh và sử dụng các công cụ như quét MRI và PET để xem xét chấn thương não hoặc các bất thường của não. Lần đầu tiên, giới khoa học có lý do để nghiên cứu mối quan hệ giữa sinh lý và sức khỏe tâm lý của chúng ta. 

Các chủ đề nghiên cứu chính trong lĩnh vực này bao gồm tâm lý so sánh, nghiên cứu con người trong mối quan hệ với các động vật khác và nhận thức liên quan đến cơ học vật lý của cảm giác cũng như quá trình xử lý thần kinh và tinh thần.

Kể từ đó, các lĩnh vực khác nhau của tâm lý sinh học đã nghiên cứu các cơ chế di truyền và sinh lý của hành vi ở người. Và ngành này là một lĩnh vực đã có những đóng góp to lớn cho sự hiểu biết của chúng ta về vấn đề sức khỏe tâm thần đến từ đâu và chúng phát triển như thế nào.

Tâm lý học
Tâm lý hành vi dự đoán được cách mọi người hành xử

3.3. Tâm lý học hành vi

Tâm lý hành vi, hay đơn giản là chủ nghĩa hành vi, là một trong những cách phổ biến nhất để xem và hiểu hành vi của con người vào đầu những năm 1900. Nó đề xuất rằng hành vi của mọi người là một phản ứng học được từ một cái gì đó trong môi trường của chúng ta. Các nhà nghiên cứu hành vi muốn thoát khỏi truyền thống phân tâm học và coi thuyết hành vi là một cách hiểu con người khách quan hơn và có thể đo lường được.

Các nhà nghiên cứu mối liên hệ giữa tâm trí và các hành vi. Các nhà tâm lý hành vi sẽ tư vấn, chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân bị rối loạn hành vi. 

Bằng cách hiểu rõ hơn về các hành vi, các nhà tâm lý học hy vọng có thể dự đoán tốt hơn cách mọi người sẽ hành xử trong các tình huống khác nhau. Các nhà tâm lý hành vi nghiên cứu cách thức hình thành thói quen ở con người và tâm trí đóng vai trò như thế nào trong phản ứng vật lý.

chữa bệnh tâm lý học
Tâm lý nhận thức tiếp cận để hiểu hơn về con người

3.4. Tâm lý học nhận thức

Tâm lý nhận thức nghiên cứu nhận thức, các quá trình tinh thần cơ bản của hoạt động tinh thần. Bao gồm sự chú ý, trí nhớ, nhận thức, ra quyết định, giải quyết vấn đề và tiếp thu ngôn ngữ. Nhận thức, chú ý, lý luận, tư duy, giải quyết vấn đề, trí nhớ, học tập, ngôn ngữ và cảm xúc là những nghiên cứu trong lĩnh vực này. 

Tâm lý nhận thức cổ điển gắn liền với một trường phái tư tưởng được gọi là chủ nghĩa nhận thức. Mà những người ủng hộ lập luận cho một mô hình xử lý thông tin về chức năng tâm thần, được thông báo bởi chủ nghĩa chức năng và tâm lý thực nghiệm.

Một chủ đề phổ biến và đại diện trong lĩnh vực này là thiên vị nhận thức hoặc suy nghĩ phi lý trí. Các nhà tâm lý học (và các nhà kinh tế học) đã phân loại và mô tả một danh mục lớn các thành kiến thường xuyên lặp lại trong suy nghĩ của con người. Các yếu tố của chủ nghĩa hành vi và tâm lý nhận thức được tổng hợp để hình thành liệu pháp hành vi nhận thức.

Ở cấp độ rộng hơn, tâm lý nhận thức là một doanh nghiệp liên ngành của các nhà tâm lý nhận thức, nhà khoa học thần kinh nhận thức, nhà nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo, nhà ngôn ngữ học, tương tác giữa con người với máy tính, khoa học thần kinh tính toán, nhà logic học và nhà khoa học xã hội. Ngành của tâm lý nhận thức bao gồm triết học về tâm trí, khoa học máy tính và khoa học thần kinh. 

3.5. Tâm lý học pháp y

Ứng dụng của tâm lý học vào việc xây dựng luật pháp, thực thi pháp luật, kiểm tra nhân chứng và xử lý tội phạm nằm trong lĩnh vực tâm lý pháp y. Về cơ bản, việc áp dụng bất kỳ kiến ​​thức nào từ lĩnh vực tâm lý học vào luật có thể được coi là tâm lý pháp y.Tâm lý pháp y ngày càng trở nên phổ biến khi truyền hình miêu tả các đặc vụ FBI và thám tử sử dụng dịch vụ của các nhà nghiên cứu để lập hồ sơ và bắt những tên tội phạm hàng loạt. 

Trong thực tế, công việc pháp y trong tâm lý học sẽ đề cập đến các nhà nghiên cứu thành thạo trong việc cung cấp lời khai hoặc ý kiến ​​chuyên môn trong tố tụng pháp lý. Các ứng dụng quan trọng khác của tâm lý học và pháp luật thường quan tâm đến việc làm thế nào để đối phó tốt nhất với tội phạm trong xã hội. 

tâm lý học
Nghiên cứu pháp y các tác dụng lớn trong lĩnh vực pháp y

Điều này có thể bao gồm việc sản xuất nghiên cứu giải thích hành vi phạm tội, cung cấp các dịch vụ tâm lý cho người phạm tội và thiết kế các chương trình để giảm bớt tội phạm.

3.6. Tâm lý học xã hội 

Suy nghĩ, cảm xúc và tính cách của chúng ta ảnh hưởng nhiều đến những gì chúng ta nghĩ, cảm nhận và làm, thì mối liên hệ của chúng ta với mọi người xung quanh cũng vậy. Một khía cạnh cơ bản của tâm lý xã hội là hành vi của chúng ta bị ảnh hưởng bởi những người khác, những người là một phần của bối cảnh xã hội. 

Theo đó, tâm lý học xã hội có thể tìm cách giải thích về bản thân chúng ta bị ảnh hưởng bởi những người khác như thế nào, tại sao chúng ta lại tuân theo các chuẩn mực xã hội và nguyên nhân khiến chúng ta yêu thương hoặc hiếu chiến. Lĩnh vực này cũng đã có những đóng góp vào sự hiểu biết về sự phân biệt đối xử, thông qua các lý thuyết mô tả cách các nhóm người liên hệ với nhau. 

Đây cũng là một lĩnh vực rất được quan tâm bởi văn hóa và cách nó được thể hiện qua học tập xã hội. Khi còn là sinh viên, tâm lý học xã hội là một lĩnh vực thú vị để nghiên cứu vì nó chỉ ra nhiều thành kiến ​​phổ biến mà mọi người có xu hướng nắm giữ. 

3.7. Tâm lý học phát triển

Tâm lý học
Tâm lý học phát triển

Tâm lý học phát triển là một lĩnh vực rộng lớn có lịch sử lâu đời nghiên cứu về con người trong suốt các giai đoạn cuộc đời khác nhau của chúng ta. Trong khi nó bắt đầu xem xét sự phát triển của trẻ em và thanh thiếu niên, sau đó nó đã được mở rộng để bao gồm toàn bộ các lứa tuổi. 

Tâm lý học phát triển nghiên cứu ba lĩnh vực chính, đó là sự phát triển về thể chất, tình cảm và xã hội để xây dựng một bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của con người trong suốt các giai đoạn của cuộc đời.Tâm lý học phát triển đặc biệt thú vị vì nó nghiên cứu cách các hiện tượng xuất hiện ở trẻ em và cách chúng phát triển trong suốt cuộc đời. Tâm lý học phát triển đã góp phần to lớn vào việc nghiên cứu tâm lý trẻ em, giáo dục, tâm lý nhận thức và nhiều lĩnh vực liên quan khác.

Kết luận

Bài viết trên là những thông tin và các loại tâm lý học phổ biến hiện nay. Ngày nay, các nhà tâm lý học tìm cách hiểu nhiều khía cạnh khác nhau của tâm trí và hành vi con người, bổ sung kiến ​​thức mới cho sự hiểu biết của chúng ta về cách con người suy nghĩ. Cũng như phát triển các ứng dụng thực tế có tác động quan trọng đến cuộc sống hàng ngày của con người.

Nguồn: https://xinhmoingay.net/

0/5 (0 Reviews)

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây