Thủy ngân là kim loại duy nhất tồn tại ở thể lỏng ở trong nhiệt độ bình thường. Kim loại lỏng này có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống của con người chúng ta. Nhưng thủy ngân cũng có nhiều ảnh hưởng tiêu cực khác tới sức khỏe con người.
Bài viết này sẽ phần nào giúp mọi người có thêm những kiến thức về nguyên tố này cũng như cơ chế gây độc của nó tới sức khỏe con người.
1. Thủy ngân là gì?
Thủy ngân là một nguyên tố hóa học thuộc nhóm kim loại ở thể lỏng, có ký hiệu “Hg” và số nguyên tử là 80. Thủy ngân trong tự nhiên có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau: ví dụ Nguyên tố kim loại, dạng vô cơ (là dạng có thể gây hại cho những người làm các ngành nghề có nguy cơ tiếp xúc với chất độc hại như các công nhân trong nhà máy hóa chất) và dạng hữu cơ (ví dụ như methylmercury là chất mà mọi người có thể tiếp xúc thông qua ăn uống). Với những dạng khác nhau của kim loại này, mức độc tính và tác động xấu của chúng đối với sức khỏe con người cũng khác nhau.
2. Nguồn gốc
Thủy ngân được tìm thấy trong tự nhiên là ở bên trong lớp vỏ trái đất. Nó được giải phóng ra môi trường từ hoạt động của núi lửa, phong hóa đá và từ tác động của con người. Trong đó, hoạt động sản xuất của con người chính là nguyên nhân chính khiến cho chất này thải ra môi trường.
Trong môi trường tự nhiên, nguyên tố thủy ngân có thể bị vi khuẩn tác động và chuyển thành dạng methylmercury. Methylmercury gây ra hiện tượng tích lũy sinh học trong cơ thể cá và các động vật giáp xác (giải thích: tích lũy sinh học xảy ra khi sinh vật sống có chứa một chất với nồng độ cao hơn môi trường xung quanh). Methylmercury cũng có thể gây ra sự tích lũy chất độc trong chuỗi thức ăn. Ví dụ như cá săn mồi lớn thường có hàm lượng thủy ngân cao do nó ăn phải nhiều loại cá nhỏ hơn đã nhiễm độc thủy ngân thông qua việc chúng ăn các sinh vật phù du nhỏ hơn nữa.
3. Thủy ngân tác động thế nào đến con người?
Con người có thể bị phơi nhiễm chủ yếu thông qua việc ăn phải cá và sinh vật giáp xác bị nhiễm methylmercury. Đáng sợ là việc nấu nướng và chế biến thức ăn không thể loại bỏ được chất này. Ngoài ra, công nhân làm việc tại nhà máy công nghiệp cũng có thể hít phải hơi thủy ngân như một rủi ro nghề nghiệp.
Nó gây độc chủ yếu ở hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Hít phải hơi có thể gây hại cho hệ thần kinh, tiêu hóa và hệ miễn dịch, gây độc cho phổi, thận, và là nguy cơ dẫn đến tử vong. Dạng muối vô cơ của thủy ngân sẽ ăn mòn da, mắt, đường tiêu hóa và thận.
Rối loạn thần kinh và xáo trộn hành vi sẽ xảy ra sau khi nạn nhân hít, ăn phải hoặc tiếp xúc da trực tiếp với các dạng khác nhau của kim loại. Tuy nhiên, chất này độc hại như thế nào còn tùy vào những yếu tố khác nhau nữa khi bạn tiếp xúc. Các triệu chứng thường gặp ở người khi nhiễm độc bao gồm run, mất ngủ, giảm trí nhớ, đau đầu và rối loạn chức năng nhận thức, chức năng vận động.
4. Kết
Những tác động bất lợi của kim loại này đối với sức khỏe con người đã được đề cập đến trong bài viết trên. Những tác hại này trở thành mối quan tâm với chính phủ nhiều nước nên hiện nay, các quốc gia đã và đang nỗ lực thực hiện nhiều hành động khác nhau nhằm giải quyết lượng thủy ngân thải ra không khí.
